Tại sao phải hiệu chuẩn cân? Sau một thời gian dài sử dụng hoặc trong quá trình sử dụng cân có sự thay đổi vật lý: Địa điểm sử dụng, môi trường, va chạm không mong muốn với các bộ phận của cân,…Điều này dẫn đến những sai số của cân. Việc hiệu chuẩn cân là xác định các sai số tại các điểm đo của cân.
Cân sử dụng trong công nghiệp có rất nhiều loại khác nhau. Mỗi loại có quy trình hiệu chuẩn riêng. Ví dụ Cân phân tích có quy trình hiệu chuẩn ĐLVN 284:2015.
Các bước hiệu chuẩn chung cho cân gồm
Phương tiện hiệu chuẩn
Phương tiện dùng để hiệu chuẩn là các chuẩn đo lường phù hợp với từng loại cân cần hiệu chuẩn. Ngoài ra còn sử dụng các phương tiện khác như : Nhiệt kế, ẩm kế để xác định môi trường cho việc hiệu chuẩn cân
Điều kiện hiệu chuẩn cân:
Các bước cơ bản cần chuẩn bị trước khi tiến hành hiệu chuẩn Cân:
Hiệu chuẩn cân kỹ thuật là quá trình kiểm tra và điều chỉnh cân để đảm bảo rằng nó đo lường chính xác theo các tiêu chuẩn và quy định hiện hành. Quy trình hiệu chuẩn cân kỹ thuật thường bao gồm các bước sau:
Chuẩn bị cho hiệu chuẩn
- Kiểm tra điều kiện môi trường: Đảm bảo rằng điều kiện môi trường nơi thực hiện hiệu chuẩn (nhiệt độ, độ ẩm, áp suất) đáp ứng các yêu cầu quy định.
- Làm sạch cân và khu vực xung quanh: Đảm bảo rằng cân và khu vực hiệu chuẩn sạch sẽ, không có bụi bẩn hoặc vật liệu gây nhiễu.
- Kiểm tra cân: Kiểm tra cân về mặt vật lý để đảm bảo rằng không có hư hỏng hoặc vấn đề cơ học nào.
Kiểm tra ban đầu
- Khởi động cân: Bật cân và để nó ổn định theo hướng dẫn của nhà sản xuất (thường là vài phút).
- Kiểm tra không tải: Đảm bảo rằng cân đọc giá trị “0” khi không có vật nặng trên cân. Nếu không, thực hiện điều chỉnh “zero” nếu cần.
Kiểm tra và hiệu chuẩn với các quả cân chuẩn
- Chọn quả cân chuẩn: Sử dụng các quả cân chuẩn có giá trị và độ chính xác phù hợp với phạm vi và độ chính xác của cân kỹ thuật.
- Thực hiện hiệu chuẩn tuyến tính:
- Đặt quả cân chuẩn: Đặt các quả cân chuẩn lên cân và ghi lại giá trị đọc được.
- So sánh và ghi lại kết quả: So sánh giá trị đọc được từ cân với giá trị danh nghĩa của quả cân chuẩn và ghi lại sai số (nếu có).
- Lặp lại với các quả cân khác: Lặp lại quá trình này với nhiều quả cân chuẩn khác nhau để kiểm tra tính tuyến tính của cân.
Hiệu chỉnh cân (nếu cần)
- Điều chỉnh cân: Nếu sai số vượt quá giới hạn cho phép, thực hiện điều chỉnh cân theo hướng dẫn của nhà sản xuất.
- Kiểm tra lại: Sau khi điều chỉnh, lặp lại quá trình kiểm tra với các quả cân chuẩn để đảm bảo rằng cân đã được hiệu chuẩn đúng.
Kiểm tra các chức năng khác
- Kiểm tra chức năng Tare (bì): Đảm bảo rằng chức năng bì hoạt động đúng.
- Kiểm tra chức năng đơn vị đo: Đảm bảo rằng cân hiển thị đúng các đơn vị đo khác nhau (nếu có).
Ghi nhận và báo cáo
- Ghi nhận kết quả hiệu chuẩn: Lưu lại tất cả các kết quả kiểm tra và hiệu chuẩn trong biên bản hiệu chuẩn.
- Lập báo cáo hiệu chuẩn: Lập báo cáo hiệu chuẩn chi tiết, bao gồm các thông tin về cân, điều kiện hiệu chuẩn, kết quả đo và bất kỳ điều chỉnh nào đã thực hiện.
- Dán tem hiệu chuẩn: Dán tem hiệu chuẩn lên cân nếu cân đáp ứng các yêu cầu quy định.
Định kỳ hiệu chuẩn
- Lập lịch hiệu chuẩn định kỳ: Đặt lịch hiệu chuẩn định kỳ cho cân kỹ thuật để đảm bảo tính chính xác liên tục theo thời gian.
Các tiêu chuẩn và quy định áp dụng:
- Tiêu chuẩn quốc gia (TCVN): Các tiêu chuẩn quốc gia về hiệu chuẩn cân.
- Tiêu chuẩn quốc tế (ISO, OIML): Các tiêu chuẩn quốc tế về hiệu chuẩn và kiểm định cân.
- Quy định của nhà sản xuất: Hướng dẫn và quy định của nhà sản xuất cân về quy trình hiệu chuẩn và bảo trì.
Việc hiệu chuẩn cân kỹ thuật định kỳ giúp đảm bảo độ chính xác và tin cậy của các phép đo, từ đó nâng cao chất lượng và độ tin cậy của các kết quả đo lường trong các ứng dụng khoa học, công nghiệp và thương mại.
